B1-redactie

De leesvaardigheid in Nederland gaat achteruit. Een groot deel van de inwoners heeft problemen met het lezen van teksten. Wij helpen u bij het redigeren van uw content. Zo weet u zeker dat uw teksten worden begrepen.

Schrijven

Kent u dat gevoel? U heeft net een mooie tekst geschreven voor uw website of nieuwsbrief. U kijkt er nog eens naar en bent tevreden, of zelfs trots. Misschien nog even een spellingscontrole of wat laatste aanpassingen, en u bent klaar. We snappen dat u van dit gevoel kunt genieten, maar hebben wel een vraagje. Heeft u van tevoren nagedacht over uw doelgroep?

Bij het schrijven van een tekst is het heel logisch om van uw eigen positie uit te gaan. U bent tenslotte de expert. Tegelijk is dit een grote valkuil. Want zijn de mensen waar u voor schrijft ook expert? Of sterker nog, weet u hoe goed ze zijn in het lezen van teksten?

Leesvaardigheid

De leesvaardigheid gaat al jaren achteruit. Elke 3 jaar onderzoekt de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) de leesvaardigheid. Dit wordt het PISA-onderzoek genoemd. Onder deze alinea vindt u een grafiek met de gegevens uit het PISA-onderzoek. In 2012 was er in Nederland nog een kleine toename van de leesvaardigheid. We deden het toen ook nog beter deden dan de andere OESO-landen. Daarna zette de daling in. In het laatste onderzoek deden we het zelfs een stuk slechter dan de andere OESO-landen.

 

Er zijn verschillende oorzaken te vinden voor de afname van de leesvaardigheid. De pandemie zal in ieder geval een negatieve invloed hebben gehad. Maar ook voor 2020 ging het in Nederland al slechter. Een andere mogelijke oorzaak is dat er steeds minder gelezen wordt. En de bezuinigingen op het onderwijs kunnen ook invloed hebben.

Het oplossen van het probleem is waarschijnlijk een kwestie voor de politiek. Gelukkig kunnen we wel iets doen. We maken de teksten makkelijker voor al die mensen die moeite hebben met lastige teksten.

B1-teksten

Teksten op een makkelijker niveau worden vaak B1-teksten genoemd. De term B1 komt uit het Europees Referentiekader. Hiermee kan het taalniveau worden omschreven van iemand die de taal leert. De indeling bestaat uit de volgende niveaus:

Niveau	Titel	Betekenis
A1	Beginner	A1 is het niveau van een beginner. Denk aan zinnen als: Jan is ziek. Hij ligt in bed.
A2	Basis	Bij niveau A2 kan er al meer. Simpele instructies kunnen gevolgd worden, bijvoorbeeld een makkelijk recept.
B1	Gemiddeld	B1 wordt gezien als gemiddeld niveau. Instructies kunnen nu ook als tekst gelezen worden.
B2	Bovengemiddeld	Als het gaat om dingen waar ze mee bekend zijn, kunnen B2-lezers nu ook complexere teksten lezen.
C1	Gevorderd	C1-lezers zijn in staat om lastige teksten te lezen. Een groot deel van de teksten die we dagelijks zien zijn (gedeeltelijk) op dit niveau geschreven. Denk bijvoorbeeld aan brieven van de Belastingdienst.
C2	Expert	Moedertaalniveau, in staat om lastige teksten te lezen en volledig te begrijpen. Denk hierbij ook aan juridische teksten, of medische teksten.
Bron: Common European Framework of Reference (CEFR)

 

Bovenstaande niveaus zijn dus gemaakt voor mensen die de taal leren. Maar tegenwoordig worden de niveaus ook vaak gebruikt voor de moedertaal. Niet alles hierbij is hetzelfde. Zo is de woordenschat van iemand die de taal leert veel kleiner als die van iemand die Nederlands als moedertaal heeft.

Wat er wel hetzelfde is, zijn de problemen met leesvaardigheid. Dit komt namelijk niet alleen voor bij mensen die de taal leren. De teksten die we elke dag voor ons krijgen worden door meer mensen slecht begrepen. Terwijl de informatie in die tekst vaak wel belangrijk is. Denk bijvoorbeeld aan brieven of sites van gemeente, belastingdienst of verzekeraar.

Met B1-teksten worden dus toegankelijke teksten genoemd, in eenvoudig Nederlands. Als teksten in makkelijk Nederlands zijn geschreven, kunnen ze door veel meer mensen gelezen én begrepen worden.

Voorbeelden

Er zijn natuurlijk heel veel dingen waar we op letten als we een B1-tekst schrijven. Hieronder ziet u een paar aandachtspunten:

-     Korte zinnen
Een korte zin is makkelijker te lezen dan een lange.

-     Makkelijke woorden

Denkt u dat u geen lastige woorden gebruikt? Normaal lijkende woorden als ‘betreffende’, ‘relevant’ of ‘creëren’ zijn niet geschikt voor B1-lezers. Als u nog eens naar uw tekst kijkt, ziet u vast meer van zulke woorden. Natuurlijk zijn er teksten waar moeilijke woorden lastig te vermijden zijn. Een verklarende woordenlijst kan hierbij uitkomst bieden.

-     Afbeeldingen

Een plaatje zegt soms meer dan duizend woorden. Of zegt het in ieder geval duidelijker. En soms is de combinatie juist perfect. Een afbeelding als extra toelichting op de geschreven tekst.

-     Kopjes en tussenkopjes

Kopjes hebben meer dan één voordeel. Een tussenkopje zorgt ervoor dat je direct weet waar het onderstaande stuk over gaat. Je wordt dus eigenlijk al voorbereid. Daardoor begrijp je de tekst sneller. Soms zorgt een tussenkopje er ook voor dat iemand niet de hele tekst hoeft te lezen.

Klanten

Klinkt het allemaal nog een beetje abstract? Dat is niet erg. Deze bedrijven zijn u voorgegaan:

• Bij een klant in de medische sector bleek de klachtenprocedure niet voor iedereen duidelijk. En het is natuurlijk niet eerlijk als je alleen een klacht in kunt dienen als je de procedure kunt begrijpen. Samen hebben we de bestaande handleiding herschreven. Nu heeft iedereen de kans om een klacht in te dienen. Zo zijn de patiënten tevredener, kan onze klant zijn service nog beter maken en worden grote problemen voorkomen.
• Een groot havenbedrijf zag de gedragscode en veiligheidsregels als meer dan een verplichting. Ze wilden dat het personeel er echt iets aan had. Het was dus een probleem dat niet iedereen de juridische tekst kon begrijpen. Het bedrijf kwam bij ons met de hulpvraag en samen hebben we toegankelijke documenten opgesteld.
• Een klant in de telecommunicatiesector is een grote speler in een bepaald marktsegment. Het was alleen lastig om aan hun potentiële klanten uit te leggen waarom ze juist voor dit bedrijf moesten kiezen. Er kwamen daar namelijk veel technische termen bij kijken. Wij hebben deze klant geholpen om de teksten duidelijker en minder technisch te maken. Nu kunnen ze ook klanten overtuigen die minder van het onderwerp afweten.

Wilt u ook graag dat uw teksten door iedereen gelezen kunnen worden? Zodat u nog meer mensen kunt bereiken? Aarzel niet en neem contact met ons op. Stuur een mailtje naar info@mettaal.nl of bel +31102430210.